เงินเฟ้อ คืออะไร มีสาเหตุและผลกระทบอย่างไร?

ช่วงนี้หลายคนอาจได้ยินคำว่า ‘เงินเฟ้อ’ ในข่าวเศรษฐกิจทั้งไทยและต่างประเทศบ่อยขึ้น อันเนื่องมาจากการถดถอยของภาวะเศรษฐกิจทั่วโลกหลังเกิดวิกฤติโควิด แล้วคำว่า ‘เงินเฟ้อ’ คืออะไร ส่งผลกระทบกับพวกเราอย่างไร และในช่วงนี้ควรลงทุนอย่างไรเพื่อให้รอดพ้นจากเงินเฟ้อได้ บทความนี้มีคำตอบ 

เงินเฟ้อคืออะไร

เงินเฟ้อ (Inflatation) คือภาวะที่ข้าวของมีราคาแพงขึ้นเรื่อย ๆ จนไม่สามารถใช้เงินจำนวนเท่าเดิมซื้อของชิ้นเดิมได้อีกต่อไป 

ยกตัวอย่างง่าย ๆ คือ เมื่อ 10 ปีก่อน ก๋วยเตี๋ยวชามละ 40 บาท แต่ปัจจุบันคุณไม่สามารถใช้เงิน 40 บาทซื้อก๋วยเตี๋ยว 1 ชามได้ เพราะราคาก๋วยเตี๋ยวปัจจุบันสูงถึง 60 บาทแล้ว 

พอเกิดภาวะเงินเฟ้อมูลค่าและอำนาจของเงินในกระเป๋าเรากลับลดน้อยลงไป ไม่อาจจับจ่ายใช้สอยได้เหมือนเดิมอีกต่อไป ทั้ง ๆ ที่มีเงินจำนวนเท่าเดิม  

แต่ทั้งนี้ไม่ได้หมายความว่าเงินเฟ้อจะเกิดขึ้นโดยไม่มีการควบคุม เพราะมีหน่วยงานที่มีหน้าที่ดูแลเรื่องเงินเฟ้อมีอยู่ 2 หน่วยงานด้วยกันคือ กระทรวงพาณิชย์และธนาคารแห่งประเทศไทย 

กระทรวงพาณิชย์ทำหน้าที่ควบคุมดูแลไม่ให้ผู้ประกอบการฉวยโอกาสขึ้นราคาสินค้าและบริการจนสูงมากเกินไป ทั้งยังทำหน้าที่ตรึงราคาเอาไว้หากเกิดสถานการณ์สินค้าขาดแคลนในระยะสั้น 

ขณะที่ธนาคารแห่งประเทศไทยทำหน้าที่ออกนโยบายการเงินผ่านเครื่องมือที่เรียกว่า อัตราดอกเบี้ยนโยบาย เพื่อให้อัตราเงินเฟ้ออยู่ในระดับต่ำและไม่ผันผวน

สาเหตุเงินเฟ้อ

สาเหตุของการเกิดเงินเฟ้อมีด้วยกัน 2 สาเหตุหลัก ๆ ดังนี้   

ความต้องการสินค้าและบริการเพิ่มสูงขึ้น 

ความต้องการสินค้าและบริการเพิ่มสูงขึ้น (Demand-Pull Inflation) คือเมื่อมีคนต้องการสินค้าหรือบริการนั้น ๆ มาก แต่สินค้าและบริการเหล่านั้นกลับมีน้อยหรือมีจำกัดจนไม่เพียงพอต่อความต้องการของตลาด ผู้ประกอบการอาจปรับราคาสินค้าและบริการเหล่านั้นให้สูงขึ้น 

ต้นทุนในการผลิตเพิ่มขึ้น 

ต้นทุนในการผลิตเพิ่มขึ้น (Cost-Push Inflation) มีความหมายตรงตัวคือ ต้นทุนการผลิต ไม่ว่าจะเป็นค่าวัตถุดิบ วัสดุ ค่าแรง ค่าขนส่ง และค่าต่าง ๆ เพิ่มสูงขึ้นจนผู้ประกอบการไม่อาจตรึงราคาเดิมเอาไว้ได้ จึงต้องเพิ่มราคาสินค้าและบริการให้สูงขึ้นตามไปด้วย  

ผลกระทบเงินเฟ้อ

เมื่อเงินเฟ้อมาก ๆ ข้าวของมีราคาแพงขึ้น ประชาชนทั่วไปก็จะได้รับผลกระทบตาม ๆ กัน นอกจากนี้เงินเฟ้อยังกระทบต่อผู้ประกอบการและประเทศโดยรวมอีกด้วย  

ผลกระทบต่อประชาชนทั่วไป

ผู้ที่จะได้รับผลกระทบโดยตรงเมื่อเกิดภาวะเงินเฟ้อเลยคือประชาชนทั่วไป เนื่องจากข้าวของแพงขึ้น รายจ่ายเพิ่มขึ้น ค่าครองชีพเพิ่มขึ้น ในขณะที่ตัวเองมีอำนาจในการจับจ่ายน้อยลง หากภาวะเงินเฟ้อรุนแรงมากอาจส่งผลให้รายได้ไม่เพียงพอต่อการยังชีพจนถึงขั้นต้องกู้หนียืมสินกลายเป็นปัญหาหนี้ครัวเรือนในอนาคตได้

นอกจากนี้อัตราดอกเบี้ยเงินฝากอาจปรับลดลง เงินที่มีอยู่ลดค่าลงทั้งในปัจจุบันและมีแนวโน้มที่เงินเก็บเพื่ออนาคตหรือการเกษียณก็ลดค่าลงอย่างมากจนไม่อาจเลี้ยงดูตัวเองยามแก่ชราได้

ผลกระทบต่อผู้ประกอบการ

ผู้ประกอบการต้องแบกรับต้นทุนสินค้าและบริการเพิ่มมากขึ้น และอาจขายสินค้าและบริการได้น้อยลง เนื่องจากต้องเพิ่มราคาให้แพงขึ้น ในขณะที่ผู้คนกลับมีมีอำนาจในการจับจ่ายลดน้อยถอยลง

เท่านั้นยังไม่พอ ผู้ประกอบการที่ส่งออกสินค้าไปต่างประเทศก็อาจขายสินค้าได้น้อยลง เนื่องจากราคาสินค้าที่เพิ่มสูงขึ้นอาจแพงกว่าของคู่แข่งจากประเทศอื่น ๆ 

ผลกระทบต่อประเทศ

เมื่อประชาชนไม่จับจ่ายใช้สอย ซื้อของน้อยลง ธุรกิจทำกำไรได้ยากขึ้น การผลิตจะชะลอตัว เศรษฐกิจของประเทศก็จะลดน้อยลงตามไปด้วย 

นอกจากนี้ยังเสี่ยงเกิดภาวะฟองสบู่แตกอีกด้วย เพราะเมื่ออัตราดอกเบี้ยลดลง ประชาชนจะหันไปหาการลงทุนที่ให้ผลตอบแทนสูงแม้จะเสี่ยงก็ตาม รวมไปถึงความไม่สมดุลด้านการเงินของประเทศเพราะอัตราหนี้ครัวเรือที่สูงขึ้นเรื่อย ๆ 

ใครได้-เสียประโยชน์เมื่อเงินเฟ้อ

ทั้งนี้เมื่อเกิดภาวะเงินเฟ้อขึ้นก็จะมีทั้งคนได้ประโยชน์และเสียประโยชน์ ถึงแม้ว่าราคาข้าวของแพงจนกระทบกับการใช้เงินดำรงชีพมากขึ้นก็ตาม แต่ในสถานการณ์แบบนี้ก็ยังมีทั้งคนได้และเสียประโยชน์อยู่ด้วยเช่นกัน มากน้อยต่างกันไป 

ใครได้ประโยชน์จากเงินเฟ้อ 

ก่อนอื่นต้องบอกว่าการจะได้ประโยชน์จากเงินเฟ้อได้นั่น อัตราเงินเฟ้อต้องเป็นระดับต่ำ ๆ เท่านั้น เพราะหากอัตราเงินเฟ้อสูงมากไป มูลค่าของเงินจะลดลงจนผู้คนไม่มีอำนาจในการจับจ่ายสินค้าและบริการได้ หรือประชาชนอาจไม่กล้านำเงินออกมาใช้จ่ายเพราะกลัวการผันผวนของเงินเฟ้อ จนไม่มีเงินหมุนเวียนอยู่ในระบบ

หากภาวะเงินเฟ้ออยู่ในระดับต่ำ ผู้คนที่มีเงินจะเริ่มนำเงินไปลงทุนต่อยอด ไม่ว่าจะลงทุนเปิดกิจการ เปิดร้านค้า หรือนำเงินไปลงทุนหุ้นหรือกองทุนต่าง ๆ เพราะการฝากเงินเอาไว้ในธนาคารเฉย ๆ จะขาดทุนเนื่องจากไม่สามารถเอาชนะอัตราเงินเฟ้อในแต่ละปี

เมื่อมีการลงทุน เปิดร้านค้า เปิดกิจการต่าง ๆ ก็จะมีการจ้างงานเพิ่มขึ้น เมื่อผู้คนมีรายได้ก็มีกำลังในการซื้อสินค้าอุปโภคและบริโภคมาก เงินก็หมุนเวียนในระบบเพิ่มมากขึ้นเช่นกัน 

อีกหนึ่งกลุ่มที่ได้ประโยชน์ก็คือกลุ่มลูกหนี้ เพราะจะได้ประโยชน์จากการกู้เงิน เนื่องจากมูลค่าเงินจะค่อย ๆ ลดลงตามอัตราเงินเฟ้อที่มากขึ้น ยิ่งระยะยาวก็ยิ่งเหมือนจ่ายยอดกู้ลดลงเมื่อเทียบกับมูลค่าเงินในอนาคต 

และอีกกลุ่มที่ได้ประโยชน์คือเจ้าของกิจการต่าง ๆ เพราะสามารถขายของได้ราคาสูงขึ้น แต่ทั้งนี้อัตราภาวะเงินเฟ้อต้องไม่มากเกินไปจนทำให้ประชาชนขาดกำลังซื้อ 

ใครเสียประโยชน์จากเงินเฟ้อ 

แน่นอนว่าผู้ที่เสียประโยชน์จากเงินเฟ้อที่สุดก็คือประชาชนทุกคน เพราะเมื่อเงินเฟ้อ ราคาข้าวของต่าง ๆ ก็เพิ่มมากขึ้น ทำให้ต้องใช้เงินจำนวนมากขึ้นเพื่อสินค้าและบริการต่าง ๆ เพื่อดำเนินชีวิตในแบบเดิม 

เงินเฟ้อยังส่งผลกระทบต่อการเก็บออมอีกด้วย เพราะเมื่ออัตราเงินเฟ้อเพิ่มสูงขึ้น มูลค่าเงินก็ลดลง ขณะที่อัตราดอกเบี้ยเงินฝากปัจจุบันต่ำมากเสียจนไม่อาจเอาชนะอัตราเงินเฟ้อได้ เท่ากับว่าการฝากเงินเอาไว้ในธนาคารเฉย ๆ ก็ขาดทุนเสียแล้ว เก็บเงินไว้เฉย ๆ กลับจนลงเสียได้ ผู้คนจึงต้องเก็บเงินเพิ่มมากขึ้นเพื่อให้สามารถใช้ชีวิตยามเกษียณได้โดยไม่ลำบาก 

เงินเฟ้อ ลงทุนอะไรดี?

เมื่อการเก็บเงินไว้เฉย ๆ กลับจนลงเพราะมูลค่าของเงินลดลงเพราะพิษจากอัตราเงินเฟ้อที่เพิ่มขึ้นทุก ๆ ปี การนำเงินไปลงทุนเพื่อให้ได้ผลตอบแทนมากกว่าอัตราเงินเฟ้อจึงเป็นตัวเลือกที่ดีกว่าทิ้งเงินนอนนิ่ง ๆ และนี่คือไอเดียนำเงินไปลงทุนให้งอกเงยในช่วงเงินเฟ้อ 

ลงทุนเปิดกิจการ

หากคุณมีทั้งไอเดีย เวลา และเงินจำนวนหนึ่ง การลงทุนด้วยการเปิดกิจการอาจเป็นตัวเลือกที่ดี ไม่ว่าจะเป็นร้านค้า ธุรกิจขนาดเล็ก เช่น เปิดร้านขายของ สร้างแบรนด์เสื้อผ้า หรือแม้แต่ขายอาหารผ่านเดลิเวอรีต่าง ๆ เพราะการทำกิจการต่าง ๆ นี้มีโอกาสสร้างผลกำไรได้มากกว่าการลงทุนประเภทอื่น แต่ทั้งนี้ก็มีความเสี่ยงสูงมากและต้องลงแรงมากเช่นกัน 

ลงทุนหุ้น

เมื่อเกิดภาวะเงินเฟ้อขึ้น หุ้นที่ประกอบธุรกิจประเภทขายสินค้าโภคภัณฑ์ นำเข้า ธนาคาร และประกันชีวิตมักเติบโตมากกว่าหุ้นกลุ่มธุรกิจอื่น ๆ ดังนั้นหากคุณต้องการลงทุนเพื่อให้ได้ผลตอบแทนชนะอัตราเงินเฟ้อ หุ้นดี ๆ สักตัวช่วยคุณได้ เพราะโดยค่าเฉลี่ยแล้วหุ้นพื้นฐานดีมีการเติบโตสูงมักให้ผลตอบอยู่ที่ 5-10% ต่อปี 

ลงทุนกองทุนรวม

กองทุนรวมก็เป็นอีกหนึ่งการลงทุนที่เหมาะกับสภาวะเงินเฟ้อ เนื่องจากกองทุนรวมบางตัวมีโอกาสสร้างผลตอบแทนให้กับนักลงทุนได้มากกว่าอัตราเงินเฟ้อ ประมาณ 3-8% ขึ้นอยู่กับประเภทกองทุนรวมว่าลงทุนอะไรบ้าง มีความเสี่ยงมากแค่ไหน และมีโอกาสสร้างกำไรมากขนาดไหนด้วย แต่อาจไม่สูงเท่ากับผลตอบแทนจากการลงทุนหุ้น เพราะลงทุนรวมจะทุนแบบกระจายความเสี่ยง โดยหุ้นทั้งเสี่ยงมากและน้อย รวมไปถึงลงทุนในผลิตภัณฑ์ทางการเงินอื่น ๆ อีกด้วย และยังต้องเสียค่าค่าธรรมเนียมให้กับบริษัทหลักทรัพย์ที่คอยดูแลจัดการกองทุนรวมอีกด้วย แต่การลงทุนในกองทุนรวมทำได้ง่ายกว่า ไม่ต้องศึกษาข้อมูลเยอะ เพราะมีผู้จัดการกองทุนช่วยดูแล 

ฝากธนาคาร 

จริงอยู่ที่อัตราดอกเบี้ยเงินฝากมักแพ้อัตราเงินเฟ้อทุกปี แต่ปัจจุบันนี้ธนาคารก็มีผลิตภัณฑ์เงินฝากออกมาหลายตัวที่เน้นให้ดอกเบี้ยสูงกว่าการฝากเงินแบบออมทรัพย์ธรรมดา ดังนั้นตัวเลือกในการฝากเงินจึงมีให้เลือกมากขึ้น และยังถือเป็นการลงทุนที่มีความเสี่ยงน้อยที่สุดและมีสภาพคล่องที่สุดด้วย การเกิดเหตุการณ์ไม่คาดฝันก็สามารถดึงเงินออกมาใช้ได้ทันที 

อัตราเงินเฟ้อของไทยและทั่วโลกยังมีแนวโน้มเพิ่มสูงขึ้นเรื่อย ๆ อันเป็นผลมาจากโควิดที่ทำให้เศรษฐกิจทั่วโลกถดถอย ทั้งนี้วิธีรับมือที่ควรทำที่สุดตอนนี้คือใช้จ่ายอย่างประหยัด วางแผนการใช้เงิน และทบทวนแผนการลงทุนใหม่เพื่อให้สามารถเอาชนะอัตราเงินเฟ้อในอนาคตได้

รูปปก freepik.com